• TR
• EN
• DE

Tik Bozukluğu ve Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Birlikteliği ve Tedavi

Elimizdeki veriler tik bozuklukları ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun sıklıkla birlikte görülebileceğini göstermektedir. Tik bozukluğu olanların yaklaşık yarısının aynı zamanda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu kriterlerini karşılarken (Giedd ve ark. 1994; Kurlan ve ark. 2002; Rothenberger, 1991; Solanto ve ark 2001), dikkat eksikliği hiperaktivitesi olanların da %20’sinde görüldüğü bildirilmiştir. (Steinhausen ve ark 2006; Scahill ve ark 2006; Robertson 2006; MTA-Cooperation-Group 1999; Gillberg ve ark 2004; Kadesjo ve Gillberg 2001). İki bozukluğun neden sıklıkla birlikte görüldüğünün nedeni hakkında henüz net bir sonuca ulaşılmış değildir.

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocukların %70’i ilk stimülan tedaviden fayda görmekte, bu denemede cevap vermeyenlerin de %50’si ikinci bir uyarıcı ilaca cevap vermektedir. (Elia ve ark 1991). Metilfenidat ve amfetamin gibi stimülan ilaçların tik bozukluğu olan çocuklarda tikleri arttırabileceğine dair bazı çalışmalardan sonra uyarıcı ilaçların tik bozukluğu olanlarda kullanılmaması görüşü ortaya çıkmıştır. Uyarıcı ilaçların DEHB tedavisinde en önemli seçenek olmaları nedeniyle daha sonra, tik bozukluğu ve Tourette bozukluğu olan çocuklarda birçok kontrollü çalışma yapılmış ve stimülan ilaçların hem tik bozukluğu hem de dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olanlarda özellikle kullanılmamaları gerektiği görüşü değişmiştir. (Castellanos ve ark 1997; Gadow ve ark 1995; Tourette Syndrome Study Group, 2002)

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olanlarda uyarıcıların etkisi üzerine (Ahmann ve ark 1993; Efron ve ark 1997) ve özellikle de bilinen tik bozukluğu olanlarda yapılan çalışmalar [Castellanos ve ark 1997; Gadow ve ark 1995; Gadow ve ark 1999) sonuç olarak yüksek doz kullanan bazı hastalar dışında ortalama olarak bakıldığında stimülanların tik bozukluğunu arttırmadığı hatta azaltabileceği söylenmiştir.

Poncin ve arkadaşlarının (2007) tik bozukluğu olan DEHB’li hastalardaki tedavi aleternatiflerini hepsini gözden geçirdikleri yazısında vardıkları sonucu şöyle özetleyebiliriz. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda stimülan ilaçlar tikleri arttırmayabilir. Uyarıcı ilaçlara yanıt alınamayan vakalarda, ya da tiklerin artması söz konusu olursa stimülan olmayan ilaçlardan atomoksetin, alfa 2 agonistleri (klonidin, guanfasin maalesef ülkemizde mevcut değil) tercih edilebilir. Başlangıçta ağır tik bozukluğu olan vakalarda ya da ailenin hastanın ya da ailesinin stimülan kullanmak istemediği durumlarda alfa 2 agonistleri birinci sıra tedavi olarak tercih edilebilir. Bazı hastalarda da uyarıcı ilaçlar ve alfa 2 agonistleri birlikte kullanılabilir.

Kaynaklar:

Ahmann PA, Waltonen SJ, Olson KA, Theye FW, Van Erem AJ, LaPlant RJ (1993) Placebo-controlled evaluation of Ritalin side effects. Pediatrics 91:1101–1106

Castellanos FX, Giedd JN, Elia J, Marsh WL, Ritchie GF, Hamburger SD, Rapoport JL (1997) Controlled stimulant treatment of ADHD and comorbid Tourette’s syndrome: effects of stimulant and dose. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 36:589–596

Efron D, Jarman F, Barker M (1997) Methylphenidate versus dexamphetamine in children with attention deficit hyperactivity disorder: a doubleblind, crossover trial. Pediatrics 100:E6

Elia J, Borcherding BG, Rapoport JL, Keysor CS (1991) Methylphenidate and dextroamphetamine treatments of hyperactivity: are there true nonresponders? Psychiatry Res 36:141–155

Gadow KD, Sverd J, Sprafkin J, Nolan EE, Ezor SN (1995) Efficacy of methylphenidate for attention-deficit hyperactivity disorder in children with tic disorder. Arch Gen Psychiatry 52:444–455

Gadow KD, Sverd J, Sprafkin J, Nolan EE, Grossman S (1999) Long-term methylphenidate therapy in children with comorbid attention-deficit hyperactivity disorder and chronic multiple tic disorder. Arch Gen Psychiatry 56:330–336

Giedd JN, Castellanos FX, Casey BJ, Kozuch P, King AC, Hamburger SD, Rapoport JL (1994) Quantitative morphology of the corpus callosum in attention deficit hyperactivity disorder. Am J Psychiatry 151:665–669

Gillberg C, Gillberg IC, Rasmussen P, Kadesjo B, Soderstrom H, Rastam M, Johnson M, Rothenberger A, Niklasson L (2004) Co-existing disorders in ADHD—implications for diagnosis and intervention. Eur Child Adolesc Psychiatry 13(Suppl 1):I80–I92

Kadesjo B, Gillberg C (2001) The comorbidity of ADHD in the general population of Swedish school-age children. J Child Psychol Psychiatry 42:487–492

Kurlan R, Como PG, Miller B, Palumbo D, Deeley C, Andresen EM, Eapen S, McDermott MP (2002) The behavioral spectrum of tic disorders: a community-based study. Neurology 59:414–420

MTA-Cooperation-Group (1999) A 14-month randomized clinical trial of treatment strategies for attentiondeficit/ hyperactivity disorder. The MTA Cooperative Group. Multimodal Treatment Study of Children with ADHD. Arch Gen Psychiatry 56:1073–1086

Poncin, Y.; Sukhodolsky, D. G.; McGuire, J.; Scahill, L. (2007) Drug and Non-Drug Treatments of Children With Adhd and Tic Disorders." Eur Child Adolesc Psychiatry 16 Suppl 1: 78-88.

Robertson MM (2006) Attention deficit hyperactivity disorder, tics and Tourette’s syndrome: the relationship and treatment implications. A commentary. Eur Child Adolesc Psychiatry 15:1–11

Rothenberger A (1991) Wenn Kinder Tics entwickeln: Beginn einer komplexen kinderpsychiatrischen Sto¨rung. G. Fischer, Stuttgart

Scahill L, Williams S, Schwab-Stone M, Applegate J, Leckman JF (2006) Disruptive behavior problems in a community sample of children with tic disorders. Adv Neurol 99:184–190

Solanto MV, Abikoff H, Sonuga-Barke E, Schachar R, Logan GD, Wigal T, Hechtman L, Hinshaw S, Turkel E (2001) The ecological validity of delay aversion and response inhibition as measures of impulsivity in AD/HD: a supplement to the NIMH multimodal treatment study of AD/HD. J Abnorm Child Psychol 29:215–228

Steinhausen HC, Novik TS, Baldursson G, Curatolo P, Lorenzo MJ, Rodrigues Pereira R, Ralston SJ, Rothenberger A (2006) Co-existing psychiatric problems in ADHD in the ADORE cohort. Eur Child Adolesc Psychiatry 15(Suppl 1):i25–i29

Tourette Syndrome Study Group (2002) Treatment of ADHD in children with tics: a randomized controlled trial. Neurology 58(4):527–536

Diğer Makaleler

Güncel Duyurular

Duyuru - Haber

Twitter